AZƏRBAYCAN MİLLİ HÖKUMƏTİNDƏ MİLLİMƏCLİSİN NÜMAYƏNDƏSİ ƏRDƏBİL VİLAYƏ - TİNİN FƏRMANDEHİ XƏLİL AZƏRBADEQAN
(1904 - 1947)
■■■
Bütün şərəfli həyatını öz xalqının azadlıq və səadətinə həsr etmiş Xəlil Azerbadeqan Azərbaycan xalqının namuslu, mərd oğullarından biri, firqə və Milli Hökumətin görkəmli xadimlərindən idi.X.Azerbadeqan bütün xalqların milli azadlıq hüququna hörmət etməklə bərabər, Azərbaycan xalqının da azad olmasını həmişə ürəkdən arzulayar…
21 AZƏR HƏRƏKATININ FƏDAİLƏRİ
MƏHƏMMƏDƏMİN AZADVƏTƏN
Məhəmmədəmin Azadvətən Urmiyənin Nazlıçay mahalındandır.O, əvvəllər qədim üsulda, sonra Urmiyə şəhərində ibtidai məktəbi oxumağa başlamış, lakin öz təhsilini axıra qədər davam etdirə bilmir.Bir çox cavanlar kimi Məhəmmədəmin də iqtisadi çətinliklər üzündən təhsildən məhrum idilər.O,hələ cavan ikən ictimai mübarizə meydanına qədəm qoymuş, Rza xanın xalqın mənafeyinə zidd siyasətini və məqsədini əhali içərisində ifşa etmi…
Prezident seçkiləri şousunu boykot etmək barədə Azərbaycan Demokrat Firqəsi Mərkəzi Komitəsinin Bəyanatı
Əziz həmvətənlər!
Azərbaycanlı bacı və qardaşlar!
2021-ci ilin iyun ayının 18-də İranda Ali Dini Rəhbərin(Vili-Fəqihin” nəzərdə tutduğu prezident seçkiləri şovu keçiriləcəkdir. Son aylar və həftələrdəki hadisələr açıq şəkildə göstərdiki, yaxın bir neçə onillikdə olduğu kimi Ali Dini Rəhbərin(Vəli-Fəqih) göstərişi əsasında Qəyyumlar Şurası(konstitusiyanı qo…
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi)
onbirinci hissə
Dr: Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Firqə üzvləri habelə ev sahibi (Sovet Azərbaycanı mühacirlərə ev sahibliyi edirdi) arasında gedən intiraqlar, gileygüzarlar, gərginliklər, bəzən də yersiz ittihamlar zaman ötdükcə azalıb və nisbi sabitlik yarandı. İstedadlı Azərbaycanlı mühacirlər mədəniyyət və dil birliyindən istifadə edərək şeir və ədəbiyyat yaradıçılığı başladılar. Bu üzdən də Azərbaycan şair və ədibl…
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi)
onuncu hissə
dr. Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Pişəvərinin vaxtsız ölümü firqə üzvləri arasında ümidsizliyi və məyusluğu artırdı, cənuba geri dönərək mübarizələrini davam etdirmək üçün firqəni yenidən qurmaq habelə fədailəri hərbi baxımdan təlimatlandırmaq istəyənlər, bu faciəvi hadisədən məyus olaraq, onun ardınca başqa həqiqətləri kəşf etdilər. Onlar başa düşdülər ki, Azərbaycan Kommunist Partiyasının rəhbərliyi daha ç…
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi
(doqquzuncu hissə)
Dr. Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Təcavüzkar Tehran ordusunun Azərbaycana gəlişi ilə bölgədə milli hökumət dövründə yaranan siyasi, iqtisadi, sosial sabitlik və təhlükəsizlik pozuldu. Minlərlə adam həbs və edam edildi, minlərlə adam cənub şəhərlərinə sürgün edildi. Eyni zamanda zorakılıq, edam və həbsdən qorunmaq üçün gizli şəkildə minlərlə uzaq şəhərlərə və Tehrana qaçdı. Başqa bir qrup isə ölkəni tə…
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi
(səkkizinci hissə)
Dr. Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Qəvamü-ssəltənə hökuməti 26 dekabr 1947-cı ildə Azərbaycanda öz dağıdıcı planını həyata keçirdikdən sonra devrilib və yerinə İbrahim Həkimi (Həkimül-Mülk) gətirildi. Həkimi saray hakimiyyəti tərəfindən bu vəzifəyə təyin oldu. O, İngilis yönümlü hökumətini təşkil etdi. Həkimi bir azərbaycanlı olaraq Tağızadə ilə birlikdə məşrutə inqilabında iştirak etmiş, lakin Azərbayc…
İran Tudə Partiyası Mərkəzi Komitəsinin sədri
Yoldaş Əli Xəvarinin həyatı sona çatması münasibətilə
Azərbaycan Demokrat Firqəsi Mərkəzi Komitəsinin Bəyannatı!
Hörmətlı həmvətənlər !
İran Tudə Partiyası Mərkəzi Komitəsinin bəyanatına əsasən, xəbərimiz oldu ki ölkəmizin yorulmaz mübariz və görkəmli inqılabçısı Yoldaş Əli Xavəri ürək çatışmazlığı səbəbindən 2021-ci ilin mart ayının 19-da cümə günü həyatı sona çatmışdır. Yoldaş Əli Xavərinı…
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi)
altıncı hissə
Dr. Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Mərkəzi ordu tərəfindən Azərbaycan ərazisinə vəhşicəsinə basqın edilməsi, azadlığı, iqtisadi və siyasi cəhətdən öz müqəddəratinin təyin olunmasını tələb edən Azərbaycan Demokrat Firqəsi tərəfdarlarının qəddarlıqla qətlamı, həmçinin kimliyinin tanınmaması, yəni xalqın mədəniyyətinin məhv edilməsi başlandı. Tehranda hazırlanan proqram firqə və Azərbaycan Milli Hökumətinin …
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi)
Beşinci hissə
Dr.Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Aylar öncə Azərbaycana hərbi hücumlar planlaşdırılmışdı. Pişəvari başda olmaqla milli hökumətin bəzi səlahiyyətli şəxsləri bundan xəbərdar idilər. O, Qəvam və Tehranın mürtəce hakimlərinin vaxtı tələf etmələrini bilirdilər. Eyni zamanda "Müzəffər Firuz" ilə Pişəvəri arasındakı 15 maddədən ibarət imzalanmış müqavilənin icra olunmasına çalışaraq, israr etdilər. Azərbaycanın …
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi)
dördüncü hissə
Dr.Hüseyn Yəhyai
Azərbaycan Milli Hökuməti mərkəzdən gələn ən ağır təzyiqin qarşısında müqavimət edirdi. Ölkədə baş verən hadisələri diqqət mərkəzində saxlayan bəzi ziyalı və jurnalısrlər öz düşüncələri əsasında onu təfsir edərək Azərbaycan milli hərəkatının müdafiəsinə qalxdılar. Çünki bu hərəkatın məqsədi Azərbaycanda jandarma və maliklərin zülmləri altında əzab çəkib, inləyən kəndliləri xilas…
8 Mart Dünya Qadınların mübarizə həmrəyliyi Günü
münasibətilə Azərbaycan Demokrat Firqbəsinin bəyanatı
Əziz həmvətənlər, ölkəmizin mübariz qadınları!
8 Mart ( isfənd ayının 18-i) qadınların Beynəlxalq Həmrəylik Günü sayılır. Bu gün dünyanın müxtəlif ölkələrində qadınların qadın olduqları üçün onlara olan hər cür ayrıseçkiliyə və hüquq bərabərsizliyinə qarşı apardıqları mübarizənin anım günüdür.
Dünya Qad…
Görkəmli şairin həyat və yaradıcılıqlarından nümunələ
Əhməd Şeybani
İran ədbiyyatının görkəmli xadimlərindən biri olan şair Əbülqasim Arif təqqiqatçıların yazdığına görə 1300- cü hicri qəməri (miladi 1879 cu il) ildə Qəzvin şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Molla Hadı Qəzvində nüfuzlu mollalardan biri və Məclisi Şurayi Millinin dördüncü dövrəsinin vəkili olmuşdur.
Arifin qəlbində uşaq yaşlarından atasına qarşı narazal…
Dr. Məhəmmədhüseyn Yəhyai
Azərbaycan Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azadlıq Layihəsi)
üçünü hissə
Qəvamü-səltənə sürətlə müəyyən məqsədyönlü bir seçimlə öz koalisiya dövlətini təşkil etdi. (23 yanvar 1946-cı il, 7 yanvar 1947-ci il ) Sonra isə on dördüncü İran parlamenti bunun lehinə səs verdi. Bunun ardınca Qavam Müttəfiq Dövlətlərin başçılarına telegramlar göndərərək Sovet rəsmləri ilə danışıqlar aparmaq üçün Moskvaya səfər etməsini bildirdi. O, bir qrup əməkdaşlar…
Azərbaycanın Demokrat Firqəsi (Bitməmiş Azabdlıq Layihəsi)
ikinci hissə
Azərbaycan Demokrat Firqəsinin əsas və strateji sənədi olan 12 Şəhrivər bəyanatının (Müraciətnamə) dərc edilməsi ilə Azərbaycan Milli Hökumətinin yaranmasına zəmin hazırlandı. Pişəvəri "Azərbaycan" qəzetinin ilk sayında yazırdı: “Firqə fəaliyyətə başladı. 12 Şəhrivər bəyanatı xalq arasında geniş alqışa səbəb oldu. Millət xoşbəxtliyə və azadlığa gedən yolu aydın şəkildə hiss etdi. S.C.Pişəvəri "İki Yo…
Günəşli yaz yarpaqları
ـ Xatirələr ـ
Əli Tudeh
Proloq
Ətrafımızda cəryan etmiş mühüm hadisələrin demək olar ki, əksəriyyəti hələ də yadımdadır. Sanki bu hadisələr heç də dünən deyil, elə bu gün baş vermişdir. Hətta bu hadisələrin əbədiləşmiş xatirələri uzun illərin zehnində üst-üstə salmış əlvan naxışları altında itib batmışdır.
1946-cı ilin baharında Azərbaycan milli hökuməti İran tarixində ilk dəfə Təbrizdə dövl…
Məryəm Firuzun (Qırmızı şahzadə) həyatına bir baxış
Məryəm Firuz II Pəhləvi dövründə İranın görkəmli siyasi simalarından olmuşdur. Şahlıq rejiminə qarşı güclü müxalifətçilərindən olub, Hizbi Tudeyi İranın “Qadınlar Təşkilatı”nın qurucusudur. İran qadınlarının hüquqları uğrunda yorulmadan mübarizə aparmışdır.
Tərcümei-hal
Məryəm Firuz 1292-ci ildə (şəmsi) (1914 miladi) Kirmanşahda dünyaya göz açmışdır. Atası Qaca…
II Dünya mühribəsindən sonra İranda gedən siyasi-ictimai Prosseslərə
və Azərbaycan Demokrat firqəsinin yaranma səbəblərinə bir baxış
Ölkəmizin tarixində 21 Azər hərəkatı ən önəmli siyasi hadisə sayılır. Ölkədə bu tarixi hadisə dərin sosial dəyişikliyə səbəb ola bilərdi. İranda siyasi, iqtisadi və sosial geriliyə son qoya bilərdi. İranın son 100 illik tarixi ölkənin müstəqillik, azadlıq və sosial ədalət üçün orada yaşayan xalqlar, xüsusilə qeyrətli Azərbaycan xalqı t…
"İran mədəniyyətinin əsrin müasir mütəfəkkirlərinə təsiri" kitabına bir baxış
Məryəm Firuzun əsəri / Xosrov Bağerinin "
İran Ensiklopediyasında"
Məryəm Firuzun siyasi və ictimai şəxsiyyətlə bir başa və ya dolayısı ilə (əsərləri vasitəsilə) tanış olan şəxslərdən çox az adam onun fransız dilində ədəbiyyat sahəsində doktorluq dərəcəsini aldığını bilirdi.
Onun yüksək mədəniyyəti və mübariz şəxsiyyəti heç kəsə ona Elmlər dok…
Gülüşü üzündə donmuş təkrarsız Azərbaycan parodisti
Pərvanə Məmmədli
Tanınmış parodiya ustası Həsən Cəbrayılov Ərdəbillini (Ahəngi) bir öncə itirdik.Bu nəcib,istedadlı, vətənevər sənətkarı daha yaxından təqdim etmək istərdim.
Orta məktəbdə oxuyurdum.Axşamlar ailəlikcə çay süfrəsinin qabağnda oturub əsasən “Günün ekranı”na, sonra da “Vremya”ya baxırdıq( Atamın seçiminə hamı üstünlük verirdi). Ölkəmizlə bağlı “yeni”xə…