Azərbaycan Milli Hökumətinin sərhəngi

(polkovniki) ƏLİ NƏVAİ (1915 - 1983)

Azərbaycan Milli Hökumətinin sərhəngi, Ərdəbil vilayəti Xalq Qoşunlarının başçısı Əli Nəvai 1915 - ci ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdur.Atası Məhəmmədqasım Hadı oğlu dövlət qulluqçusu olmuşdur.Anası isə evdar qadın olmuşdur.1919 - cu ildən 1926 - cı ilədək ibtidai məktəbi və 1934 - cü ildə orta hərbi məktəbi bitirmişdir.İran qoşun hissələrində 1936 - cı ildən 1942 - cı ilədək işləmişdir.Qoşunda axırıncı vəzifəsi komandir olmuşdur.1942 - ci ilin iyul ayından etibarən İran ordusundan boyun qaçırdığına görə 1943 - cü ildə hərbi məhkəmədə birinci dəfə 6 ay həbsə məhkum edilib və ikinci məhkəmədə bəraət almışdır.Əli Nəvai bəraətdən sonra Zəngan ( Zə…

Ətraflı

AZƏRBAYCAN MİLLİ HÖKUMƏTİNİN ŞƏHİD

GENERALI MİRZƏ RƏBİ KƏBİRİ

Azərbaycan xalqının görkəmli dövlət xadimi Mirzə Rəbi Hacı Mir İsaq oğlu Kəbiri 1268 - ci şəmsi ilində (miladi 1889 - cu ildə) Marağa şəhərində mütərəqqi mülkədar - ruhani ailəsində anadan olmuşdur.O, Marağada ailə daxilində xüsusi müəllim vasitəsilə oxumuş, nəhayət, Təbriz və Tehran şəhərlərində öz təhsilini təkmilləşdirmişdir.Lakin, o bununla kifayətlənməyərək şəxsi mütaliə yolu ilə də həmişə özünün bilik və bacarığının dairəsini genişləndirməyə çalışmışdır.Ona görə də Mirzə Rəbi Kəbirinin şəxsi kitabxanasında yüzlərlə qədim elmi, tarixi və ədəbi kitablara rast gəlmək mümkün olurdu. Bu kitabxanada mütərəqqi fikir carçısı olan mətbuat da az deyildi.Bun…

Ətraflı

21AZƏR HƏRƏKATININ FƏDAİ ŞAİRİ

MƏHƏMMƏD BAĞIR NİKNAM

(1921 -1946)

Mübariz fəhlə - şair 1921 - ci ildə (şəmsi ili 1300- cü il) Təbrizdə dəmirçi ailəsində dünyaya gəlmişdir.O, 5 - 6 yaşlarında yetim qalmış və dayısının himayəsində yaşayaraq kibrit karxanasında işləməklə keçinmişdir.Niknam yaxın yoldaşı Mahmuddan yazıb - oxumağı öyrənmiş, sonra böyüklərə məxsus məktəbdə molla yanında və nəhayət "Nizami" mədrəsəsin-

də təhsilini artırmışdı.

Məhəmməd Bağır Niknam şeir yaradıcılığına əsgərlikdə olduğu zaman başlamışdır.Səltənət rejiminin törətdiyi zülm və ədalətsizliklərin, mövcud quruluşun ziddiyyətlərin düyün nöqtəsi olan Rza xan sərbazlarının boğuc…

Ətraflı

CABBAR ƏSGƏRZADƏ BAĞÇEBAN

(1885 -1966)

Bağçeban ləqəbi ilə məşhur olan Mirzə Cabbar

Əsgərzadə(Aciz) 1885 - ci ildə İrəvan şəhərində

anadan olmuşdur.İlk təhsilini mollaxanada almışdır.Atası İrəvanda qənnadlıq və memarlıq -

Ia məşğul olmuşdur.Ömrünün baharını təlim və tərbiyə işlərinə sərf edən Bağçeban nəinki Azərbaycanda, bütün Qafqazda və İranda məşhur olmuşdur.O, bir müddət C.Məmmədquluzadənin müdirliyi ilə nəşr olunan məşhur "Molla Nəsrəddin" məcmuəsində satirik şeirlər yazır, sonralar isə İrəvan şəhərində "Lək - lək" (1914 -cü ildə) adlı satirik məcmuə nəşr etdirdi.

Birinci dünya müharibəsi illərində İrəvanı tərk edə…

Ətraflı

"SALARE MİLLİ" - BAĞIRXAN

Hacı Rza Bənnanın oğlu Bağır 1861 - ci ildə Təbrizin qədimi " Xiyaban " məhəlləsində anadan olmuşdur.Bu gözəl və pak insan bəzi səbəblər üzündən məktəbə getməmişdir.Lakin hərbi sahədə gözə çarpan istedadı və hüşyarlığı onu tez məşhurlaşdırdı.Belə ki, o kəndxudalığa qədər yüksəlmiş və bir müddətdən sonra Qacarların idarəetmə sisteminə daxil olmuşdur.

Amma ruhiyyə və əqidəsi bu hökumətin prinsipləri ilə fərqli olduğundan o, öz vəzifəsin- dən istefa etmişdi.Az keçmədi ki, Bağırxan Məşrutiyyət inqilabının mübariz qəhrəmanlarına qoşuldu.Onun bu inqilabda mühüm şəxsə çevrilməsinin və qəhrəman kimi şöhrət tapmasının səbəbi hərbi sahədə, Təbrizin…

Ətraflı

HAŞIM TƏRLAN ( MİRƏLİ MİRƏLİZADƏ)

(1923 - 2014)

Haşlm Tərlan 1923 - cü ildə Bakı yaxınlığında yerləşən bir kənddə Cənubdan Arazın o tayından köçmüş bir ailədə anadan olmuş, ilk təhsilini burada almışdır.O, kiçik yaşlarından şeir yazmağa başlamışdır.

Haşım Tərlanın ailəsi Cənubi Azərbaycandan olduğu üçün 1938 - ci ildə onları İrana köçür - müşlər.Ailəsi Sərab şəhərinin yaxınlığında, ata - baba yurdları olan Zəngilabad kəndində məskən salırlar.

İkinci Dünya müharibəsi dövründə Haşım Tərlan kəndi tərk edərək Tehrana köçür.Orada bir müddət nəccar (xarrat) işləyir, sonra köynəktikmə karxanasında ( fabrikində) işə daxil olur.Daha sonralar Piruzi məhə…

Ətraflı

ŞƏHİD ƏBDÜLSƏMƏD İMRANİ

(1885 - 1947)

Əbdülsəməd Mövlamverdi oğlu İmrani 1885 - ci ildə Qaradağ vilayətinin Əhər şəhərində sənətkar- boyaqçı və xalçaçı ailəsində anadan olmuşdur.Hələ gənc ikən siyasi, ictimai fəaliyyətə başlayan Əbdülsəməd Səttarxan hərəkatında fədai yüzbaşısı olmuş, məşhur istibdad nökəri Rəhimxan Çələbiyanlıya qarşı Qaradağ mücahidləri ilə birlikdə müvəffəqiy -

yətlə vuruşmuşdur.Sonra Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin rəhbərlik etdiyi Demokrat Firqəsinin üzvü , bu hərəkatın fəal iştirakçılarında biri olmuşdur.Ə.İmrani Əhər şəhərində təşkil olunmuş yığıncaqlarda Qaradağ feodallarının dövlət məmurlarının özbaşınalıqlarını ifşa etdiklərləri üçü…

Ətraflı

"VƏTƏN YOLUNDA" QƏZETİ

İkinci Dünya müharibəsi illərində Təbrizdə birinci olaraq, Azərbaycan dilində ərəb əlifbası ilə nəşr olunmuş Qızıl Ordu qəzeti.İlk nömrəsi 1941 - ci il oktyabr ayının 11 - də günaşırı olaraq nəşr edilirdi.Qəzetin çap olunmasının birinci mərhələsi 1942 - ci il aprelin 13 - ə qədər davam etmişdir.Bu ərəfəyə qədər qəzetin 89 nömrəsi çıxmışdır.

İki illik fasilədən sonra 1944 - cü il aprel ayının 10 - dan qəzetin ikinci mərhələsinin nəşri başlanmışdır.Bu mərhələ 1946 - cı ilin mayın 1-ə qədər davam etmiş və həmin müddət ərzində (1941 -1946) qəzetin 406 nömrəsi nəşr olunmuşdur.

Qəzetin səhifələrində Məhəmməd Biriya,Mir Me…

Ətraflı

MƏDİNƏ GÜLGÜN

Ələkbərzadə Mədinə Nurulla qızı (Mədinə Gülgün) 1926 - cı il yanvarın 17 - də Bakıda fəhlə ailəsində anadan olmuşdur.İbtidai məktəbi burada oxumuşdur.1938 - ci ildə ailəlikcə Cənubi Azərbaycanın Ərdəbil şəhərinə köçmüşlər.SonraTəbriz şəhərində yaşamış, əmək fəaliyyətinə burada toxuculuq karxanasında başlamışdır.O, həyatı dərk etməyə başladığı andan Azərbaycan xalqının milli hüquqlarının pozulduğunun əyani şahidi olur...Onu da dərk edir ki, mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər savadlı və bilikli olmaq lazımdır.Odur ki, qısa müddətdə ərəb qrafikasını və fars dilini öyrənir.Təbriz Dram Teatrında çalışır.Təbrizdə nəşr olunan "Azərbaycan" qəzeti redaksiyasında xüsusi müxbir işləmişdir. Mədinə Gülgün 1945 - 1946 - cı illə…

Ətraflı

"Mənim ölümümlə sizin əsası sarsılmış ağalığınız möhkəmlənə bilməz!

"Əbülqasım Əzimi

ƏBÜLQASIM ƏZİMİ

(1909 - 1947)

Arbaycan Milli Hökumətinin fədaisi Əbülqasım Əzimi 1909 - cu ildə (h.ş.1282)

keçmişdə Naxçıvan şəhərindən Məşhəd şəhərinə köçmüş azərbaycanlı bir ailədə anadan olmuşdur.O, ibtidai və orta təhsilini Məşhəd şəhərinin Firdovsi məktəbində almışdır.Gənc Əbülqasım

1923 -cü ildə (h.ş.1302) ordu sıralarına cəlb edilir və hərbi zabitlik məktəbinə göndərilir və oranın piyada hissəsinin leytenantı dərəcəsi ilə qurtaran Əzimi, Rza xan ordusunda xidmət edir, polkovnik rütbəsinə qədər yüksəlir.Xidmət etdikcə əsgərlərin adi insani hüquqlarda…

Ətraflı

MƏHƏMMƏDƏLİ HİLAL NASERİ

Məhəmmədəli Hilal Naseri 1903 - cü ildə Təbrizdə anadan olmuşdur.O, ibtidai təhsilini köhnə üsullu məktəbdə alaraq sonra şəxsi mütaliə ilə məlumatını artırmış və iki il

"İttihadiyyə","Rüşdiyyə" məktəblərində riyaziy- yardan dərs demuşdir.Ədəbiyyat və mətbuatla maraqlandığından kitab satmağa başlamış, uzun müddət bu peşə ilə məşğul olmuşdur.

Hilal Naseri Təbrizdə Şeyx Məhəmməd Xiyabani nəhzəti( hərəkatı) başlandığı zaman firqənin 13- cü illik təşkilatının katibi olmuşdur.Kitab və məcmuə çap etmək və bu yolla xalqın intibahına yardım göstərmək onun sevə - sevə çalışdığı sahələrdən biri idi.

Ətraflı

Vətəndə qalan təbəssümlər

On il əvvəl mühacir şairimiz Almas İldırımın yüz illik yübiley tədbirləri zamanı, söhbət əsnasında onun oğlu Azər belə bir söz işlətdi - mən atamın üzündə təbəssüm görməyə həsrət qaldım. Onun təbəssümü Bakıda qalmışdı. Hər sözü hər söhbəti yalnız vətən həsrəti, vətən yanğısı idi…

Həmin məqamlarda nədənsə hələ doxsanıncı illərin ortalarında gözəl şairəmiz, Məcməüş-şüəra ədəbi məclisinin üzvü Şövkət Hicranın öz atası haqqında dediklərini xatırlamışdım. Şövkət xanım da həmişə atası haqqında eyni sözləri deyirdi…  və həmişə düşünürdüm ki, insan doğma yurdundan əzab-əziyyətlə ayrılanda elə bil hansısa nəsnələri orda qoyub çıxır… Bu nəsnələrd…

Ətraflı

Azərbaycan Milli Hökumətinin fədaisi

HƏBİBULLA   XAKZADİ

Həbibulla Xakzadi 1285 - ci Günəş ilində (1906)

Urmiya şəhərinin nəcib və xalq içərisində nüfuzlu ailələrindən birinə mənsub idi.Orta təhsilini Təbrizdə almışdı.

Azərbaycsn Demokrat Firqəsi öz məramnamə -sində islahat və vədlərini Milli Hökumət qurulduqdan sonra bir - birinin ardınca həyata keçirməyə başladı.Azərbaycan xalqının inqilabi əzəmətilə həyata keçirilən bu islahat bütün İran zəhmətkeşlərinin rəğbətini qazanırdı.Bu islahatın iştirakçısı olmaq, ona kömək etmək istəyən mütərəqqi fikirli insanlar: fəhlə, mühəndis, müəllim, zabit və sair ictimai zümrələrə mənsub olanlar Azərbaycana gəlir dilər.Həbibulla Xakzadi də sonradan Azərbaycana gəlmi…

Ətraflı

Azərbaycan Milli Hökumətinin qəhrəman

fədaisi DADAŞ TƏQİZADƏ

(1902 - 1947)

 1281 - ci ilin şəmsi ilində (miladi 1902 - ci il)

Dadaş Təqizadə Marağa ətrafında kəndli ailəsində anadanolmuşdur.Gənc ikən kəndini tərk etməyə məcbur olan Dadaş Təqizadə gizli şəkildə təşkil olunmuş fəhlə təşkilatına daxil olaraq Mazandaran, Tehran, Ənzəli kimi şəhərlərdə inqilabi iş aparmaqla məşğul olmuşdur.Təqizadə fəhlələrin etimadını qazanaraq onların rəhbərliyinə qədər irəli çəkilmişdir.

Lakin bu sahədə fəaliyyətini axıra qədər davam etdirə bilməmiş, polisin təqibi üzündən Ənzəlini tərk edib Tehran fəhlələr təşkilatında yaxından iştirak etmişdir.1924 - cü ildə Rza xa…

Ətraflı

21 AZƏR QƏHRƏMANLARI
SƏRDAR HƏSƏN OĞLU XORŞA

Sərdar Həsən oğlu Xorşa 1280 - cı şəmsi ilində (miladi 1901 - ci il) Ərdəbil vilayətinin Yurtəçi mahalının Muğanlı kəndində anadan olmuşdur.Yoxsul kəndli ailəsindən olan Sərdar hələ gənc yaşlarından əmək fəaliyyətinə başlayır.Lakin, nə Sərdarın, nə də atasının gecə - gündüz işləmələrinə baxmayaraq ailənin yaşayış şəraitini təmin edə bilmirlər. Sərdarın atası Həsən kişi, nəhayət, bütün ailəsi ilə birlikdə iş dalınca sənaye məntəqələrinə getmək məcburiyyətində qalır.Atası ilə bərabər sənaye sahəsində çalışan Sərdar fəhləlik həyatı ilə tanış olur və daha da möhkəm iradəli olur. Sərdar Xorşa ailəsi ilə birlikdə vətənə qayıtdıqdan sonra Yurtçi mahalı kəndləri arasında inqilabi təbliğ…

Ətraflı

Əlvida yoldaş Xosrov Sitayişi!

Təəssüf ki, 17 dekabr 2020-ci il Cümə axşamı Şərəfli, idealist İnqilabçı, mehriban və azadlıqsevər insan- Xosrov Sitayişi yoldaşın avtomobil qəzasında dünyasını dəyişdiyi xəbəri bütün firqə üzvlərini sarsıtdı. Xosrov Yoldaşın yoxluğu onu yaxından tanıyanların hamısı üçün inanılmaz və düzəldilməzdir.

Yoldaş Xosrov Sitayişi 19 dekabr 1957-ci ildə Ərdəbil şəhərində mədəni bir ailədə anadan olub. İbtidai təhsilini başa vurduqdan sonra, “Cahan Ülum” adlı orta məktəbdə orta təhsilini bitirmişdir. Təhsilini davam etdirmək üçün Təbriz Universitetinin İngilis dili fakültəsinə daxil olmuş və oranı ingilis dili ixtisası ilə bitirmişdir. Uşaqların taleyinə ar…

Ətraflı

Bağçabanın xatirəsinə

İlk uşaq bağçası və ilk karlar məktəbinin banısı

25 oktyabr böyük Azərbaycan müəllimi, ziyalısı, ilk uşaq bağçası və ilk karlar məktəbinin banisi, eyni zamanda İranda uşaq kitablarının ilk müəllifi və nəşri ilə məşğul olan Cabbar Bağçabanın vəfatının ildönümüdür ...

Mirzə Cabbar Əsgərzadə 1875-ci il mayın 10-da bu günki Ermənistanın paytaxtı İrevanda anadan olub. Atası Təbrizli Əsgər bənna İrəvana mühacirət etmiş. İrəvanda memarlıq və şirniyyatçılıq peşəsilə məşğul olmuşur. Bağçaban köhnə üsulla məscidlərdə təhsil almış,15 yaşında olarkən iqtisadi çətinliklər üzündən məktəbdən çıxmaq və atasının peşəsinə üz tutmaq məcburiyyətində qalmışdır. O, gənc yaşlar…

Ətraflı

Haşim Tərlan»ın xatirələrindən:

Təbrizdə «mühacir» idim, Tehranda «mütəcasər»də oldum ….. 1325-ci ilin azər ayının iyirmi biri Azərbaycan, o cümlədən Təbriz öz ağır və çətin günlərini yaşayırdı. Sinəsindən çıxan nəfəs boğazındakı boğuntuların içində itirdi. Bu qocaman şəhər öz qara taleyi boyu apardığı mübarizələrdə ağ gün deyə ayağa qalxmışsa da mənhus şahların əsiri olmuşdu. İndi yenə də Səttar xanın bayrağı əlində ola- ola ürəyi döyünür, nəfəsi tövşəyirdi; amma Təbriz Məşrutə zamanındakı kimi başını dik tutmuşdu. O sanki dövrəsindəki baş verən fırtınalara dodaq büzərək «bu mənim nə əvvəlim, nə də axırımdır», deyirdi.…

Ətraflı

Hər kəs istedadı qədəru

bu axar çaydan özünü döyüzdururdu

Ustad Qulamhüseyn Fərnud indi aramızda deyildir.

Azərbaycan xalq yazıçısı, ictimai xadım, təvazökar insan və elm xadimi  Qulamhüseyn Fərnudun ölüm xəbəri  bizi dərindən kədərləndirib, sarsıtdı.

Qulamhüseyn Fərnudun yaxınlarından biri onun barəsində belə söyləmişdir: “Qulamhüseyn Fərnud İran və Azərbaycanının mədəniyyətinin çiçəkləndiyi dövründə yüksəldi. O,  Səməd Behrəngi, Qulamhüseyn Saidi və ... kimi ziyalı və siyasi-ictimai xadimlər nəslinə mənsub olmuşdur. Onlar kimi öz yerli və milli mədəniyyətini inkişaf etdirmək, habelə onu başqa mədəniyyət dünyasına tanıtdırmaq üçün gecə-gündüz yorulmadan çalışmışdır. Fərnud nəslinin ziya…

Ətraflı

"İranlı Mühacirlәr Cәmiyyәti" İctimai Birliyinin VI Bakı Beynəlxal sərgi-yarmarkasında iştirakı Güneylə bağlı kitabların sərgilənməsi faktıdır.

2019-cu ilin sentyabr ayının 27-də Bakı İdman Sarayında Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə VI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasının açılışı böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illiyinə həsr olunmuşdu. Açılışda çıxış edən Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev bildirib ki, Azərbaycan xalqının mənəvi dünyasında kitab həmişə özünəməxsus dəyərli yer tutur. “Avesta”dan, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanından başlayaraq xalqımız öz ədəbiyyatına və mədəniyyətinə böyük diqqətlə yanaşıb. Biz böyük ədiblərimizin adı ilə həmişə fəxr etmişik. Onların yazdığı dəyərli bəd…

Ətraflı

professor Şirməmməd Hüseynov Vəfat edib

Görkəmli tədqiqatçısı-alim, professor Şirməmməd Hüseynov yaşadığı, işlədiyi, yaratdığı illərdə demək olar ki, vaxtının ən böyük hissəsini millətin tarixi yaddaşının möhkəmlənməsinə, onun milli varlığının inkişafına, gənc nəslin maariflənməsinə və vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsinə, istiqlalçılıq ənənələrini yenidən ortaya qoymaqla dövlətçilik duyğularımızın artmasına, demokratik yaşam tərzimizi prinsip olaraq seçməkdə misilsiz xidmətlər göstərdi.

Vətəndaş cəmiyyətinin yaranması və formalaşması işində Azərbaycan jurnalistikasının əsas istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsində çox ardıcıl maarifçi-pedaqoq kimi …

Ətraflı

Həbsxanada Firidun İbrahimi Amerika Müxbirinə xitabən:

Azərbaycan Demökrat Firqəsi məhv olmayıb və olası deyil.

Firidun İbrahimi həyatının son anlarında yenə də mübarizəsini davam etdirmək əzmində idi. O, mübarizə meydanında özünü məğlub deyil, qalib görürdü. O, həyatının sonuna qədər mübarizəsini davam etdirməyə israrlı idi. Bu üzdən ölüm ayağında da özündən misilsiz cəsarət göstərməklə tərəfdarları onun bu iradəsinə fəxr edib və düşmənləri isə alçalıb, ümidsizliyə qapanmalarını istıyirdi. Özünü yaraşıqlı geyimdə gördükdə dodaqlarına gülüş onaraq, öz- özünə dedi: “ Həyatımın son anlarda bu da mübarizəmin formalarından biri olacaqdır.”…

Ətraflı

HƏSƏN CƏBRAYILOV (AHƏNGİ)-70

Tanınmış sənətkar yubileyində özü aparıcılıq etdi

Ötən şənbə günü İranlı Mühacirlər Cəmiyyətində Həsən Cəbrayılovun (Ahəngi) 70 illik yubileyi keçirilib. Cəmiyyət üzvlərinin, tanınmış ziyalıların, elm və sənət nümayəndələrinin, media təmsilçilərinin iştirak etdikləri tədbiri İMC-nin sədri Firidun İbrahimi açıb. O, 1949-cu il mayın 1-də Tehranda dünyaya göz açan H. Cəbrayılovun nəsillərə örnək həyat və yaradıcılıq yolundan və eyni zamanda “İranlı Mühacirlər Cəmiyyəti” İctimai Birliyinin İdarə Heyətinin üzvü kimi fəaliyyəti barədə ətraflı məlumat verib. Bütün bunların nəzərə alınaraq İMC-nin fəxri diplomuna layiq görüldüyünü bildirib və mükafatı sahibinə təqdim edib.…

Ətraflı

Məleykə ana dünyasını dəyişdi

Allah rəhmət eləsin, ruhu şad olsun!

Martın 11-də Gəncə şəhərində iranlı siyasi mühacir Məleykə Məmmədkərim qızı Pərdəşünas 90 yaşında dünyasını dəyişdi. Bu ağbirçək nəinki mənsub olduğu ailənin, nəslin iftixarı, yol göstərəni sayılırdı, məsləhətlərindən yüzlərlə insan faydalanırdı. O, cümlədən övladları şair Tariyel Ümid, Aftandil müəllim, pedaqoq Pəri xanım, Bayram və Tinatin həkim, həmçinin müxtəlif sahələrdə çalışan Ələsgər və Ələkbər. Məhz bu tövsiyələrə əməl etdiklərinə görə onlar yaşadıqları yerlərdə, işlədikləri kollektivlərdə yüksək nüfuz sahibi kimi formalaşmaqlarına görə qayğıkeş anaya özlərini daim borclu sayırlar.…

Ətraflı