LEV ZUVELUN (HÜSEYN NURİ)
Şanlı 21 Azər hərəkatının ən gözəl xüsusiyyətlərindən biri də onda təkcə azərbaycanlılar deyil, bir çox başqa millət nümayəndələrinin iştirak etməsidir.Biz bu xüsusiyyəti həm nəhzətin (hərəkatın) gedişində, həm nəhzətin sonrakı quruculuq işlərində, həm də şahənşah ordusunun hərəkat üzərinə xaincəsinə hücumu zamanı şəhid olan mərd mübarizlərin milli tərkibində görürük. Təsadüfi deyildir ki, şəhid olan mübarizlər içərisində qardaş fars,, kürd, assuri, yəhudi və…
BİZİ ÖZ HALIMIZA QOYSUNLAR
"Tehran ruznamələrinin biri firqəmizi enteğad edərkən yazmışdı ki azərbaycanlıların şikayəti yersizdir, çünki İranın ayrı əyalətlərinə də təvəcce edilməmişdir.
Biz ayrı əyalətlər barəsində bəhs etmək istəmirik. Mümkündür bu iddia çox həqiqətə yaxın olsun, vəli Azərbaycanın mərkəzi olan Təbriz şəhərini o məqaləni yazanlar gəlib görsə idilər təsdiq edərdilər ki, Cəndəğ və Bəndər Abbas ilə də bu məamilə edilməmişdir.Urmiyə (Rzaiyyə…
AZADLIQ HƏRƏKATININ MÜCAHİDİ
HEYDƏR XAN ƏMİOĞLU
Heydər Əmioğlu adı ilə məşhur olan Heydər xan Əfşar 1880 - cı ildə (şəmsi ili 1259 - cu il) Səlmas şəhərində (Rizaiyyə) anadan olmuş - dur.Heydər xan ibtidai və orta təhsilini Səlmasda, ali təhsilini isə Tiflis şəhərində almışdır.Bir müddət Bakı şəhərində elektrik mühəndisi işləmişdir.Özünün yazdığına görə, Heydər Əmioğlu hələ gənc ikən, yəni 15 - 16 yaşlarından siyasi mübarizəyə qoşulmuşdur.…
Məşrutə hərəkatı, Ş.M.Xiyabani hərəkatının mübarizlərindən və 21 Azər hərəkatının təşkilatçılarından biri sərhəng (polkovnik)
ŞƏHİD MİRZƏ NURULLA XAN YEKANİ
(1878 - 1947)
Qocaman inqilabçı Nurulla Ağa bəy oğlu Yekani 1878 - ci ildə (bəzi mənbələrdə 1873 - ci il) Mərəndin Yekanat mahalında anadan olmuşdur.
İbtidai təhsilini doğma kəndlərində almışdır. İran xalqlarının istibdada, zülmə qarşı başladığı Məşrutə hərəkatı Nurulla Yekani…
21 AZƏR ŞƏHİDİ TEYMUR MƏDƏDİ
1280 - 1325 (1901 - 1946)
Gərmrud mahalının Vərzeqan kəndində yoxsul kəndli ailəsində anadan olmuşdur.İranın hər tərəfində hökm sürən ərbab - rəiyyət münasibəti, rəhmsiz feodal istismarı Mədədini də hələ cavan yaşlarından mövcud quruluşdan narazı olanlar sırasına çəkib gətirmişdi.İctimai quruluşun törətdiyi maneələr onu da öz istedadından istifadə etməyə, öz zəhmətinin bəhrəsindən faydalanmağa qoymamışdır.O, nə tək oxuyub savadlanmaqdan məhrum olmuş…
Bir may Beynəlxalq Zəhmətkeşlər günü ilə
bağlı Dr.Məhəmmədhüseyn Yəhyai ilə müsahibə
Dr. Mohammad Hossein Yahyai, ölkəmizin siyasi, iqtisadi, mədəni və sosial sahələrinin tədqiqatçısı, araşdırmacısı və ekspertdir. Onun bir çox tədqiqatı məşrutə inqlabı dövründən bu günə qədər Azərbaycan xalqının azadlıq mübarizəsinə həsr olunmuşdur. Onun tədqiqatında 21 Azər hərəkəatı və Milli hökumətin yaranma zəmini ğzünəməxsus yer tutur. Bu sahədə yüzlərlə məqaləT müsahibə və kit…
ŞƏHİD CAVAD FÜRUĞİ ELYASİ
(1920 - 1960)
Əyyub Kələntərinin mübarizə yoldaşlarından biri də Cavad Firuği Elyasi Heydər oğludur. Cavad 1299 - cu ildə (1920)Təbrizdə fəhlə ailəsində anadan olmuşdur. Firuği Elyasi boya - başa çatdıqdan sonra atasına kömək etmək məqsədilə əmək fəaliyyətinə başlamış, ilk vaxtlarda sadə fəhlə kimi işləmişdir.Sonralar isə bənnalıqla məşğul olmuşdur.İranda, o cümlədən Azərbaycanda fəhlələrin ağır vəziyyətdə yaşamalarını o da öz həyatında dərindən hiss et…
ƏLİ QƏHRƏMANİ
(1904 - 1946)
Təbriz fəhlələrinin irtica əleyhinə apardıqları mübarizənin birinci sıralarında həmişə orta boylu, xoş qiyafə və qorxmaz bir fəhlənin siması hamının nəzərini özünə cəlb edərdi.Bu şəxs Təbriz zəhmətkeşləri içərisində öz qızğın mübarizəsilə məşhur olmuş, hamının tanıdığı Əli Qəhrəmani idi.
Əli Qəhrəmani 1283 - cü (1904) şəmsi ilində Təbriz şəhərində anadan olmuşdur.Onun atası yoxsul olduğu üçün…
"MƏNİM ÖLÜMÜMLƏ AZADLIQ HƏRƏKATI
DAYANMAYACAQDIR."
HÜSEYNQULU ƏMİNİ
Hüseynqulu Məhəmmədəli oğlu Əmini 1277 - ci il şəmsi ilində (1898) Məmeqan qəsəbəsində zəhmətkeş bir ailədə anadan olmuşdur.O, ibtidai təhsilini qədim üsulda yerli mədrəsədə alır, sonra isə şəxsi mütaliəsini genişləndirməklə öz biliyini artırır. Hüseynqulunun atası - Səttarxan hərəkatının bacarıqlı mücahidlərindən olan Məhəmmədəli yeri gəldikdə kəndlilər arasında söhbət edərək vaxtilə ələ gətirdiyi müb…
XALXALDA FƏDAİ BAŞÇISI MİR HEYDƏR ƏZİZİ
Mir Heydər Əzizi Seyid Bədəl oğlu 1270- ci ildə (1891- ci il, miladi) Azərbaycanın Xalxal vilayətinin Zaviyə kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur.O, ibtidai təhsilini ruhani məktəbində almışdır. Sonradan təhsilini davam etdirə bilməyən Mir Heydər gənc yaşlarında Xalxaldan mühacirət etməyə məcbur olmuşdur.Mir Heydər 1289 - cu ildə (1910) böyük qardaşı Seyid Mədəd Əzizi ilə bərabər sənaye mərkəzlərində işləməyə başlamışdır.O, 1291 - ci …
ŞƏHİD MİRZƏKİŞİ MÜCƏRRƏDİ
(1890 - 1946)
Vətənin istiqlalı, xalqın azadlığı və səadəti uğrunda şəhid olan fədailərdən biri də Mirzəkişi Mücərrədi Ağakişi oğludur.Mirzəkişi Mücərrədi 1269 - cu ildə (1890) Biləsuvar mahalında əkinçi ailəsində anadan olmuşdur.O, uşaq ikən atası ilə birlikdə sənaye və kargər mərkəzi olmuş şəhərlərə getmiş, orada oxumuş və işləmişdir.Mirzəkişi az bir müddət içərisində dərzilik sənətini öyrənmiş və bir neçə vaxt bu sahədə işləmişdir.İstər dərzil…
ŞƏHİD HEYDƏR ƏLİ BAĞERİ
Heydər Əli Bağer oğlu 1298 - ci şəmsi ilində (1919) Məmeqan kəndində yoxsul kəndli ailəsində anadan olmuşdur.O, doğulduğu kənddə köhnə üsulda bir müddət təhsil almış, sonralar isə yoxsul ailəsinə kömək etmək üçün əkinçiliklə məşğul olmuşdur.
Heydər Əli də başqa Azərbaycan kəndliləri kimi il uzunu işlədiyi halda əkin ili başa çatdıqda necə deyərlər; əli xəmir qarnı ac qalırdı.Başqa kəndlilər kimi o da yerli mülkə…
ŞƏHİDLİK ZİRVƏSİNƏ YÜKSƏLƏN DOKTOR
NÜSRƏT BAĞERİ
(1904 - 1946)
Təbriz şəhərində "Kərim xan meydanı" yaxınlığından keçənlər doktor Nüsrət Bağerinin həkimxana tablosuna cəlb olardı.Şəhərin birinci və ikinci nahiyələrində yaşayan ailələrin əksəri onunla daha yaxından tanış idilər.Hamı onu nəcib insan, məharətli həkim kimi tərifləyirdi. Ona görə də onun həkimxanasına müraciət edənlərin sayı nisbətən çox idi.Rza xan diktatorluğu dağıldıqdan sonra bu həkimxanaya gət - gel…
AZADLIQ FƏDAİSİ QULAMHÜSEYN NASİRİ
(1906 - 1946)
Qulamhüseyn Nasiri ucaboy, alagöz bir adam idi.Onun zahiri, şəxsi əlamətləri haqqında başlıca olaraq yuxarıdakı cümlə ilə qənaətlənmək, mənəvi keyfiyyəti də əsasən bir neçə sözlə qeyd etmək olar.Nasiri hər cürə ictimai ədalətsizliyin düşməni, heç nədən qorxmayan mübariz, düzgün, tədbirli fərmandeh və gözəl bəşəri xüsusiyyətlərə malik bir insan idi.Lakin onun bir sıra zahiri əlamətləri ilə daxili xüsusiyyətlərini müqayisə etdikdə za…
21 Azər hərəkatının şəhidi ƏHMƏD CÖVDƏT
(1911 - 1946)
1290 - cı şəmsi ilində (1911) Təbriz şəhərində anadan olmuş Əhməd Cövdət ibtidai və orta məktəbləri imtiyazla qurtardıqdan sonra ,
1314 - cü ildə (1935) Tehranın hərbi əfsərlik (zabitlik) məktəbinə daxil olur.İki il sonra, həmin məktəbi topxana ixtisası üzrə leytenantlıq rütbəsilə qurtaran Cövdət İran ordusunun müxtəlif hissələrində xidmət edərkən oğru və cinayətkar fərmandehlər əleyhinə mübarizə …
HÜSEYN CƏLAYİ KİMDİR?
(1903 - 1946)
İrtica və imperializmə qarşı mübarizələrdə şəhid olmuş qəhrəman fədailərdən biri də Hüseyn Cəlayidir.
Cəlayi Hüseyn İbrahim oğlu 1282 - ci ildə (miladi 1903 - cü il) Ərdəbil şəhərində sənətkar ailəsində (başmaqçı) anadan olmuşdur.Hüseyn də bir çoxları kimi uşaqlıq dövrünü ağır məhrumiyyətlər içərisində keçirmiş olsa da, müəyyən müddət məktəbdə təhsil almağa imkan tapır.Ancaq illər ötdükcə yaşayış və məktəb xərclərinin art…
AZƏRBAYCAN MİLLİ HÖKUMƏTİNİN
SƏRHƏNGİ (POLKOVNİKİ)
QULAMRZA CAVİDAN
(1911 - 1947)
1290 - cı ildə (miladi 1911) Sərabda kəndli ailəsində anadan olmuş Qulamrza Cavidan azadlıq yolunun mübarizlərindən biri olmuşdur.Bilikli, açıq fikirli və mətin iradəli Qulamrza Cavidan öz şərəfli həyatını vətənin istiqlalı və xalqın azadlığı uğrunda mübarizədə qurban vermişdir.
Rza xan diktatorluğunun süqutundan sonra demokratik hərəkatın yenidə…
AZƏRBAYCAN MİLLİ HÖKUMƏTİNİN
SƏRHƏNGİ CƏFƏR SOLTANİ AZAD
(1917 - 1947)
Cəfər Siltani Azadın öz məslək yoldaşlarına dəqiq və həssas yanaşması, onlara bəslədiyi incə, təsirli və qayğılı münasibət onun dostlarının yadından heç vaxt çıxmaz.Soltani Azadın nə tək yaxın dostları, hətta onunla bir neçə dəfə təsadüf edən adamlarda bu gözəl insani xüsusiyyətləri dərhal hiss edər və onların məftunu olardılar.İnsan ləyaqətinə, insanlara olduğu kimi yüksək qiymət vermək, onların şər…
AZƏRBAYCAN MİLLİ HÖKUMƏTİNİN SƏRHƏNGİ, QARADAĞ FƏDAİLƏRİNİN BAŞÇISI MƏHƏMMƏD AGAHİ
(1909 - 1947)
Silahlı qüvvələr Rza xan diktatorluğunun hərbi dayağı olduğu üçün burada məmləkətin başqa sahələrinə nisbətən daha şıddətli terror və təqib hökm sürməkdə idi.Ona görə də diktatorluğun yıxılması ilə genişlənməyə başlayan azadlıq hərəkatı qoşun hissələri daxilinə daha tez və güclü təsir etdi.İran xalqlarının yaxşı oğullarından olan bir çox zabitləri bu hərəkata qoşulara…
MAHMUD QAZİ ƏSƏDULLAHİ
(1912 - 1946)
Azərbaycan xalqının azadlıq hərəkatının mərd oğullarının yaşadıqları həyat heç də asan olmamışdır.Onların keçdiyi şanlı 21 Azər hərəkatının ən fədakar iştirakçılarından, Azərbaycan Xalq Qoşunlarının ləyaqətli zabitlərindən biri olan sərhəng (polkovnik)
Mahmud Qazi Əsədullahi də bu mücahidlər sırasında özünəməxsus şərəfli yer tutur.
1325 - ci ilin (1946) Azər ayında şahənşah ordu…